Richard Flanagan - "Żywe morze snów na jawie"

Autor: Richard Flanagan

Tłumaczenie: Maciej Świerkocki

Tytuł: Żywe morze snów na jawie

Wydawnictwo: Literackie

Premiera: 23 marca 2022

Liczba stron: 274

Ocena: 8,5/10

Opis:

Piękno ginącego świata, rozpacz, miłość i nadzieja.

Życie i śmierć.

Anna – renomowana architektka z Sydney, Terzo – zamożny i pozbawiony skrupułów biznesmen oraz Tommy – niespełniony malarz pracujący dorywczo jako rybak czuwają przy łóżku matki w szpitalu w Hobart na Tasmanii. Osiemdziesięciosześcioletnia Francie umiera i jest na to gotowa. Ale dzieci nie akceptują jej wyboru. Użyją wszystkich możliwości – wpływów, władzy, znajomości i pieniędzy – aby utrzymać matkę przy życiu. Tylko czy mają do tego prawo?

Podczas gdy Francie w dziwnych snach na jawie szuka ucieczki od coraz bardziej dojmującej udręki, jej córka z lękiem obserwuje własne ciało: pewnego dnia znika jej palec, innego – kolano, potem znikają ludzie. W tym samym czasie pożary trawią australijskie lasy. Wszystko rozpada się, wymiera, ginie. Czy można to zatrzymać? Uratować świat, Francie i miłość?

Recenzja:

Ta książka jest niesamowita – te słowa pierwsze przychodzą mi na myśl, jednak to za mało, aby opisać tę książkę. W Żywym morzu snów na jawie kryje się dający do myślenia obraz współczesnego społeczeństwa, ukazany w sposób niebywale liryczny i intensywny - tutaj liczy się każde zdanie. To historia o życiu i śmierci, nadziei i poczuciu władzy – a to wszystko wśród pożogi australijskich lasów. Klimat tej powieści jest fenomenalny…

Świat daje się ponosić słowom, frazom i wyszukanym akapitom. Jedno słowo prowadzi do drugiego i natychmiast mamy jakieś afery, wojny, ludobójstwo i antropocen. Milczenie, jak powiada Tommy, kiedy jest zawiany, to jedyne miejsce, gdzie można znaleźć prawdę.

Richard Flanagan potrafi zarazem zauroczyć czytelnika, jak i mocno nim wstrząsnąć. To historia o Anne i jej dwóch braciach, którzy opiekują się hospitalizowaną matką. Kobieta jest gotowa umrzeć, jednak jej dzieci nic sobie z tego nie robią - przedłużają jej życie tak długo, jak mogą – niejako skazując ją na straszliwe tortury. Szczególnie uderzające jest tu, że nie robią tego z miłości, a egoizmu, gdyż zdają się nie chcieć czuć żalu po jej śmierci, a i utrzymywanie jej w takim stanie daje im niejakie pojęcie władzy (zresztą, relacja między rodzeństwem też nie jest najlepsza). W historii znalazło się miejsce także na intrygujący realizm magiczny, gdyż Anne zaczyna znikać – najpierw znikają jej palce, następnie kolano – i nie jest ona jedyną, którą ta przypadłość dotyka. Choć symbolika tego jest zajmująca, tak sam ten motyw nie do końca mnie porwał – acz nie mogę napisać, że był zły, gdyż w jakimś stopniu mnie urzekł. Podobnie jak Australia pogrążona w pożarach – to obraz przygnębiający i bolesny, choć odnaleźć można w nim i nadzieję…

Była dla niego okrutna i nie wiedziała dlaczego, ale tak już się między nimi porobiło, wyznania i okrucieństwo, współczucie i płacz, smuciło ją to, nawet przerażało, żyli jednak dalej w ten sam sposób.

Książka napisana jest w przepiękny sposób. Zwraca uwagę czytelnika poetyckością oraz nietuzinkowymi komentarzami społecznymi, do niektórych zdań wraca się po kilka razy. Nie czyta się jej łatwo, nie tylko przez tematykę, ale i przez wzgląd na natłok słów – często zdania są dużymi akapitami, a i dialogi są skryte w ich ciągu. A jednak – mimo tego – styl autora porywa, ta liryczność jest w jakiś stopniu kojąca. W tym pięknym języku wybijają się słowa wulgarne, niczym niszczycielski pożar Australii czy też każda inna brzydota ukryta w treści – a jednak poetyckość tu wygrywa. To też w jakimś stopniu daje czytelnikowi nadzieję…

Maleńki ptak, zielony jak nadzieja, który dopiero co przyleciał do gniazda, dwoje mikroskopijnych oczek jaśniejących jak kapki atramentu, trzymał łepek w górze trochę dłużej, dopóki nie nabrał pewności, że zdumione oko młodej kobiety, wpatrującej się w ciemność skrzynki lęgowej, już zniknęło.

Żywe morze snów na jawie to zatrważająca i dramatyczna opowieść, głęboka i piękna, która zachwyca nieoczywistym portretem oprawców, trwogą płonących lasów oraz niebanalnym realizmem magicznym. Richard Flanagan daje tu czytelnikowi popalić na polu moralnym i emocjonalnym, a jednocześnie zachwyca atrakcyjnym językiem i studium niespotykanych postaci. Jeśli lubicie literaturę piękną, błyskotliwą i niepokojącą – polecam z całego serca!