Maya Angelou - "Wiem, dlaczego w klatce śpiewa ptak"

Autor: Maya Angelou

Tłumaczenie: Elżbieta Janota

Tytuł: Wiem, dlaczego w klatce śpiewa ptak

Wydawnictwo: Grupa Wydawnicza Relacja

Data wydania: 1 czerwca 2022

Liczba stron: 320

Ocena: 9/10

Opis:

„Miałam osiem lat i byłam dorosła” – pisze Maya Angelou. Wychowywała się w miasteczku na południu Stanów, w dzielnicy zamieszkałej przez czarnoskórych. Trudne lata dorastania spędziła u matki w Kalifornii. To tam spotkały ją traumatyczne doświadczenia, które odcisnęły się bolesnym piętnem na jej życiu i sprawiły, że na pięć lat przestała mówić.

Została mamą w wieku siedemnastu lat i dopiero w 1959 roku zdecydowała się skupić na pisaniu. „Wiem, dlaczego w klatce śpiewa ptak”, pierwsza autobiograficzna książka Angelou, przyniosła jej międzynarodową sławę i przez dwa lata nie schodziła z listy bestsellerów „New York Timesa”.

Powieść nominowano do National Book Award i do dzisiaj uchodzi za jedno z najważniejszych arcydzieł XX-wiecznej literatury amerykańskiej. Poruszająca i inspirująca historia tej nietuzinkowej kobiety sprawiła, że stała się ona symbolem odwagi, odporności psychicznej oraz ikoną walki o prawa słabszych.

Recenzja:

Przed sięgnięciem po Wiem, dlaczego w klatce śpiewa ptak nic nie wiedziałam o Mayi Angelou – jej imię absolutnie nic mi nie mówiło i dopiero research w google sprawił, że zainteresowałam się jej postacią oraz twórczością. Wspomniana książka to jej pierwszy autobiograficzny twór, skupiający się przede wszystkim na trudnym okresie dzieciństwa i dorastania, w których musiała radzić sobie z porzuceniem, uprzedzeniami rasowymi i... rozmaitymi nadużyciami. Krótko mówiąc – to lektura poruszająca i wstrząsająca, a jednocześnie ukazująca niebywale silną i odważną młodą kobietę.

O ile już samo dorastanie jest dla czarnej dziewczynki z Południa czymś bolesnym, o tyle świadomość, że nie jest to nawet jej miejsce, to rdza na brzytwie zagrażającej gardłu.

Niepotrzebna obraza.

Niełatwo było przebrnąć przez niektóre fragmenty tej książki – przesycone były niesprawiedliwością i nieszczęściem oraz – naturalnie – nienawiścią na tle rasowym. Wielokrotnie frustrowałam się tutaj na postępowanie niektórych ludzi, absolutnie go nie rozumiałam – skąd w ludziach tyle jadu? Nie rozumiała tego też narratorka, która czuła się już z samym swoim wyglądem niezręcznie i niepewnie. Pomiędzy stronicami wyraźnie czuć jej gniew, bezradność, zagubienie, samotność oraz ból – zarówno ten emocjonalny, jak i fizyczny. Oczywiście, w Wiem, dlaczego w klatce śpiewa ptak nacechowany jest nie tylko negatywnymi uczuciami czy wspomnieniami. Wśród tej brutalności i podłości kryją się też radości, drobne triumfy Mayi, radzenie sobie z przeciwnościami losu – i niejaka duma. Ta kobieta ma w sobie naprawdę potężnego ducha!

Później wyjaśnił, że gdy ktoś cię bije, należy krzyczeć najgłośniej, jak się da; może oprawca się zawstydzi albo jakaś współczująca dusza przyjdzie ci na ratunek. Nasze wybawienie nie nadeszło z żadnego z tych powodów (...).

Całość wypada bardzo malowniczo – język powieści miejscami przyjmuje charakter wręcz poetycki, opisy bywają po prostu przepiękne i oddziałują na wyobraźnię czytelnika. Przyjemnie mi się czytało fragmenty poświęcone miłości do książek, przewijających się apetycznych popraw, a nawet... humorystycznych wydarzeń. Chwilami ta historia staje się zaskakująco beztroska, a nawet zabawna – sarkazm Mayi Angelou ogromnie mnie ujął. Można rzec, że to nie tylko historia obrazująca trudy życia czarnoskórej dziewczyny, ale i proza ówczesnego życia, codzienności – choć stosunkowo mrocznej, tak niepozbawionej światła i nadziei.

- Widzisz? Nie musisz zastanawiać się, czy postępujesz właściwie. Jeśli masz zrobić coś dobrego, robisz to bez zastanowienia.

Wiem, dlaczego w klatce śpiewa ptak to świetna autobiografia – zupełnie inna od tych, po które dotychczas sięgałam. Jest przebogata w emocje – zarazem te serwowane w treści, jak i przez czytelnika odczuwane. Niesamowicie wciąga, nie nudzi ani przez moment, aczkolwiek od czasu do czasu po prostu trzeba zrobić sobie małą przerwę przy jej czytaniu – jak wspomniałam wcześniej, niektóre przywoływane obrazy są doprawdy okrutne. Jedno wiem po lekturze na pewno – Maya Angelou to niezwykle inspirująca kobieta i z pewnością sięgnę po inne książki spod jej pióra. Jeśli macie ochotę na książkę o prawdziwie silnej woli – polecam Wam z całego serca!